Cứ vào tiết lập Thu, khi nắng nóng không còn gay gắt và những cánh sen mùa hạ bắt đầu tàn để chờ đợi cho mùa hoa năm sau, người dân làng Lại Thế, xã Phú Thượng, huyện Phú Vang lại tổ chức lễ Thu Tế tại đình làng. Lễ Thu tế chính là nghi lễ quan trọng nhất trong năm của các làng quê TT Huế nói riêng và của tất cả các làng quê Việt Nam. Lễ Thu tế thường được tổ chức trong những ngày trung tuần tháng bảy âm lịch khi thời tiết giao mùa từ hạ sang thu, khi công việc đồng áng vẫn còn khá rảnh rang.
 |
| Đình làng Lại Thế |
Theo phong tục truyền thống, ngày 11 tháng 7 âm lịch lễ Thu tế làng Lại Thế được bắt đầu với lễ Hưng tác, tiếp đó là nghi lễ quan trọng Cung nghinh Sắc phong từ miếu thờ Thành Hoàng và 3 họ đã khai canh, lập làng là họ Châu, họ Trần, họ Nguyễn về đình làng. Ðám rước Sắc do các vị bô lão dẫn đầu và theo sau là những người trung niên và lớp trẻ trong làng.Sau lễ cung nghinh Sắc từ miếu thờ Thành Hoàng và nhà thờ các họ và lễ Túc yết; dân làng ở lại cả đêm tại đình làng để chuẩn bị cho lễ Chánh tế vào sáng sớm hôm sau. Lễ Chánh tế trong lễ Thu tế làng Lại Thế có hình thức cúng như các làng khác. Chứng tỏ sự đồng nhất trong nghi thức tế lễ ở các làng mạc Thừa Thiên. Nó biểu thị lòng biết ơn của dân làng đối với các vị thần và tiền nhân đã có công gây dựng nên làng mạc và phù hộ cho dân làng an khang thịnh vượng.Phần lễ kết thúc với nghi lễ hành hương của tất cả con dân trong làng và khách đến dự lễ.
Đình làng Lại Thế được xây dựng từ thời vua Lê Hiến Tông, niên hiệu Cảnh Hưng thứ hai (1741) tức dưới thời Chúa Nguyễn Phúc Khoát. Đình làng được xây dựng theo kiến trúc 3 gian 2 chái kép, toàn bộ có 54 cột. Đình làng Lại Thế là một trong “tứ trấn” – trấn phía đông của kinh đô Huế xưa. Đây là một ngôi đình cổ có giá trị lịch sử và kiến trúc nghệ thuật. Sau nhiều lần được tu sửa đến nay đình vẫn giữ được những kiến trúc ban đầu.Đình Lại Thế hiện còn lưu giữ được nhiều di vật quý: 4 bức hoành sơn son thếp vàng bằng chữ Hán, hệ thống câu đối và 6 sắc phong các đời vua ban tặng cho các người có công khai canh khai khẩn gây dựng, mở mang làng Lại Thế.Trải qua gần 300 năm tuổi, thời gian đã làm phai dần những sắc màu sơn son, thếp vàng xưa nhưng những nét chạm khắc vẫn còn rất tinh xảo. Nhìn từ bên ngoài vào, toàn bộ đình được bố trí bao gồm: Toà đại đình, sân đình, cổng đình, hàng trụ biểu được liên kết với nhau theo một trục dọc. Năm 2011 này, đình làng Lại Thế kỷ niệm 10 năm ngày được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia với niềm tự hào về một làng quê văn vật, đời sống vật chất và tinh thần của dân làng ngày một phát triển...
Một nét đẹp đã trở thành truyền thống trong suốt 10 năm qua trong dịp lễ hội Thu tế làng Lại Thế đó là lễ trao học bổng cho học sinh giỏi, học sinh nghèo vượt khó là con em của làng. Năm nay, có 145 em vinh dự được nhận học bổng của Hội khuyến học làng Lại Thế.Bản sắc văn hóa của một làng quê Việt đó là tình yêu quê hương, sự biết ơn các bậc tiền bối đi trước, tinh thần đoàn kết tương trợ lần nhau và đạo học đã được các thế hệ con dân của làng Lại Thế gìn giữ, phát huy để làng Lại Thế mãi mãi tự hào là một làng quê văn vật...
Phi Tân (TRT)